สมดุลชีวิตสุขเสรีของ
‘ยุทธศักดิ์ สุภสร’ หลังครบวาระผู้ว่า ททท.

‘ยุทธศักดิ์ สุภสร’ คือผู้ว่าการการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) ที่ดำรงตำแหน่งมา 8 ปี ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา ท่านมุ่งมั่นพัฒนา ททท. ให้เป็นองค์กรที่มีประสิทธิภาพและผลักดันอุตสาหกรรมท่องเที่ยวให้เติบโต

ต้องฟันฝ่าอุปสรรคที่เข้ามาท้าทายตั้งแต่สองปีแรก ตั้งแต่การปราบทัวร์ศูนย์เหรียญ เหตุการณ์เรือล่มที่ภูเก็ต และการรับมือกับสถานการณ์โควิดที่ต้องปรับเปลี่ยนตามมาตรการ ‘New Normal’ จนกระทั่งฟื้นตัวกลับมาได้อย่างเต็มตัว

แม้ท่านกำลังจะหมดวาระหน้าที่ในวันที่ 31 สิงหาคม พ.ศ. 2566 แต่เมล็ดพันธุ์ที่ท่านได้หย่อนไว้จะค่อย ๆ เติบใหญ่ สู่เป้าหมายของการท่องเที่ยวที่ให้ความสำคัญกับความยั่งยืน

‘สุขภาพ-เวลา-การเงิน’ 3 สิ่งสำคัญในการสร้างสมดุลชีวิต

“คนในวัย Gen ยัง Active ต้องห้ามพลาดเรื่องการจัดการชีวิตตัวเองให้เกิดสมดุลทั้งเรื่องการทำงานและเรื่องสุขภาพนะครับ เราต้องยอมรับว่าทุกวันนี้โลกเจริญขึ้น เทคโนโลยีต่าง ๆ มีส่วนทำให้เรามีสุขภาพดีขึ้น หลายประเทศในฝั่งตะวันตกเริ่มมีแนวคิดที่จะขยายระยะเวลาเกษียณ เพราะแม้จะอายุ 60 แล้ว แต่ถ้าเราดูแลตัวเองดีก็ยังมีสุขภาพดีได้

“‘มีเวลา-มีตังค์-มีสุขภาพ’ 3 ปัจจัยนี้ แต่ละวัยจะมีความแตกต่างกัน คนหนุ่มสาวอาจพอมีเวลา และมีสุขภาพที่ดีเพราะอายุยังน้อย แต่อาจยังไม่มีตังค์เนื่องจากเป็นวัยที่เพิ่งเริ่มทำงาน พอโตขึ้นอาจมีตังค์ขึ้นมาหน่อย สุขภาพยังดีอยู่ แต่ดันไม่มีเวลา พูดง่าย ๆ ว่าจมอยู่กับงาน แบบนี้จะเรียกว่ามี Work-Life Balance ที่ดีก็คงเป็นไปไม่ได้

“ส่วนอีกกลุ่มมีตังค์แล้ว มีเวลาแล้ว แต่สุขภาพแย่ ผมว่าอย่างหลังเป็นเรื่องที่ไม่มีใครอยากเป็นเช่นนั้น การเตรียมตัวเรื่องสุขภาพสำหรับคนวัย 50+ จึงมีความสำคัญ เพราะใคร ๆ ก็อยากจะมี Work-Life Balance ที่แท้จริง ซึ่งก็ขึ้นอยู่กับการบริหารจัดการเวลานะครับ”

ดูแลสุขภาพแล้ว ต้องดูแลจิตใจให้ยัง Active ควบคู่กัน

“วันก่อนผมเพิ่งไปเตะบอล อดีตผมเป็นนักฟุตบอลทีมโรงเรียนนะครับ เล่นบอลจตุรมิตรด้วยสมัยนั้น แต่ถึงวัยนี้แล้วสิ่งที่เปลี่ยนไปมากที่สุดคือ ใจกับตัวไม่ค่อยสัมพันธ์กัน เมื่อก่อนเราคิดว่าความเร็วขนาดนี้เราวิ่งได้ พอตอนนี้ใจมันไปแต่ตัวไม่ไปด้วย ดังนั้นถ้าเรารักษาสุขภาพให้ใจกับตัวควบคู่กันไปได้ก็น่าจะสุดยอดนะ อาจจะเป็น KPI ในชีวิตเลยก็ว่าได้

“เรื่องการดูแลสุขภาพ ก่อนอื่นต้องรู้เงื่อนไขของตัวเองก่อนครับ เมื่อวันก่อนคุณพ่อผมโทรมาบอกว่าประสาทหูเสื่อม ซึ่งคุณพ่อผมอายุ 87 แล้ว ก็ต้องเสื่อมเป็นปกติ ฉะนั้นเราต้องรับรู้ด้วยว่าร่างกายคนเรา ย่อมสึกหรอไปตามกาลเวลา ถ้าไม่มีโรคร้ายหรือโรคประจำตัวก็ถือว่าดีมากแล้ว

“สิ่งที่เราต้องทำคือการดูแลตัวเอง โดยต้องรู้ตัวว่ามีโรคอะไรที่ต้องระวังบ้าง อย่างของผมที่ต้องระวังหลัก ๆ มีความดันกับเบาหวาน ซึ่งเป็นโรคที่คนส่วนใหญ่เป็นกัน ผมก็พยายามควบคุมอาหาร เพราะโรคเหล่านี้มีโอกาสจะเกิดผลกระทบกับอวัยวะส่วนอื่น โดยเฉพาะเบาหวานนี่ตัวร้าย การควบคุมน้ำตาลในเลือดหรือการลดของมันต่าง ๆ คือหนึ่งในวิธีหลีกเลี่ยงความเสี่ยง ซึ่งคุณหมอบอกกับผมว่า “คุณก็รู้หมดแล้วนี่ แต่ทำไมไม่ทำ” (หัวเราะ)

“ผมพยายามจะหยุดวงจรที่บั่นทอนสุขภาพตัวเอง เพราะเริ่มมีสัญญาณเตือน สมัยก่อนไม่มีปัญหาหรอก แต่หลัง ๆ มานี้รู้สึกว่าต้องหยุด เราต้องรู้ตัวเองว่าทำได้มากน้อยขนาดไหน เพราะไม่ใช่วัยที่ต้องไปเสี่ยงแล้ว

“ผมต้องทำงานแทบทุกวัน การให้เวลากับตัวเองและใช้เวลากับครอบครัวจึงเป็นเรื่องดี วันเสาร์-อาทิตย์ผมจะอยู่กับที่บ้านเพื่อชดเชยเวลาให้เขา ซึ่งผมคิดว่าการได้ใช้เวลาอยู่กับคนที่เรารัก เป็นยาทางธรรมชาติอย่างหนึ่ง และเป็นสิ่งที่ช่วยสร้างสมดุลชีวิต อย่างน้อยที่สุดก็เรื่องจิตใจ เพราะผมเชื่อว่าคนที่ร่างกายแข็งแรงต้องมาจากสุขภาพจิตที่ดีด้วย”

‘Z-E-S-T’ เติมเต็มสีสันความสนุกเพื่อการใช้ชีวิตที่สุขเสรี

“ความสุขเท่ากับคำว่า ‘Zest’ ตัวอักษรแรกคือ ‘Z หรือ Zero in All Healthy’ หมายถึงสุขภาพที่เราต้องดูแลให้ไม่มีโรคภัย สุขภาพดีเราต้องสร้างนะ อยู่ที่ตัวเรา จะไปยืมคนอื่นไม่ได้ หรือเอาจากคำอวยพรก็ไม่ได้ เราต้องใส่ใจการใช้ชีวิต ตั้งแต่อากาศ อาหาร การออกกำลังกาย ไปจนถึงอารมณ์

“ส่วน ‘E’ เราต้องใช้ชีวิตอย่าง ‘Expressive’ หรือมีความหมาย บางคนบอกว่าในวัยใกล้เกษียณเป็นช่วงขาลงแล้ว แต่สำหรับผมต้องคิดต่อไปอีกว่าจะอยู่อย่างไรให้มีความสุข ในการทำงานย่อมมี KPI ต่าง ๆ มนุษย์ก็ควรมี KPI ในการใช้ชีวิตเช่นกัน ว่าจะตั้งเป้าความสุขไว้เท่าไหร่ ผมเคยดูหนังญี่ปุ่นเรื่องหนึ่งเขาบอกว่า “จงใช้ชีวิตเหมือนไม่มีวันพรุ่งนี้” ซึ่งคือการที่เราต้องดูแลตัวเองและใช้ชีวิตให้คุ้มค่า

“ต่อมา ‘S’ มาจากคำว่า ‘Superior’ ผมขอใช้คำนี้กับเรื่องคุณภาพชีวิต เราทำงานมาขนาดนี้แล้วก็อย่าไปงกจนเกินไป หลายคนบอกต้องประหยัดไว้ก่อน แต่ไม่รู้ว่าจะได้ใช้เมื่อไหร่ ถ้าเกิดมันไปตกร่องในช่วงที่เรามีเวลา มีตังค์ แต่ร่างกายไม่แข็งแรงแล้วก็แย่เลย ดังนั้นผมว่ามาถึงจังหวะนี้ นอกจากเรื่องสุขภาพแล้ว ต้องให้ความสำคัญกับคุณภาพชีวิตด้วยนะ ซึ่งผมไม่ได้หมายความว่าคุณต้องมีบ้าน 10 หลัง มีรถ 10 คัน แต่คุณภาพชีวิตที่ดีคือการที่เรามีสุขภาพที่ดีและใช้ชีวิตอย่างมีความสุข

“สุดท้าย ‘T’ ก็คือ ‘Time’ หรือจะเป็น ‘Trip’ ก็ได้ นั่นคือการหาความสุขให้ตัวเอง ไปสร้างเสียงหัวเราะให้กับชีวิต ซึ่งการสร้างความสุขมีได้หลายอย่าง อย่างผมเชื่อว่าการประชุมทำให้คนเราอายุสั้นลงเพราะความเครียด แต่การไปเที่ยวทำให้เรามีความสุขมากขึ้นนะครับ

“ถ้าคุณทำได้ครบทั้ง Z-E-S-T ตามที่ผมพูดมา ซึ่งหากไปดูความหมายจริง ๆ ของคำว่า ‘Zest’ ก็แปลว่า ‘ความสนุก’ เหมือนเป็นการเติมสีสันให้ชีวิต ทำให้ชีวิตมีคุณค่ามากขึ้น แล้วยังช่วยสร้างสมดุลในการทำงานและการใช้ชีวิตได้เป็นอย่างดี”

ไลฟ์สไตล์การท่องเที่ยวฉบับ Gen ยัง Active

“เชื่อผมนะ ถ้ามีโอกาสไปเที่ยวก็ควรไปเที่ยวซะ อย่าไปรอเลยครับ ผมเป็นคนประเภทที่เรียกว่า ‘สุขทันที’ เราคิดจะไปก็ต้องไป ผมเองเพิ่งเดินทางกลับไทย พอดีต้องไปศึกษาโครงการเกี่ยวกับ ‘7 Wonders - สิ่งมหัศจรรย์ของโลกยุคใหม่ ยุคเก่า’ เลยมีโอกาสเดินทางไปประเทศอียิปต์ อากาศร้อนนะ (หัวเราะ) สิ่งที่ผมสะท้อนได้สองอย่าง หนึ่งคือปัญหาโลกร้อน สองคือต้องเดินเยอะ คนที่สุขภาพไม่ดีก็ลำบาก ถ้ามัวรอให้มีเวลาและมีตังค์ที่จะเดินทางท่องเที่ยว แต่สุขภาพแย่ไปแล้ว คุณก็จะอดได้อรรถรสในการท่องเที่ยว

“อีกอย่างผมไม่ใช่ขาลุยแบบ Once in a Lifetime เช่น ต้องไปปีนเขาสักครั้งหนึ่งในชีวิตแต่ผมเป็นประเภท ‘Well-prepared’ ต้องเตรียมตัว หาข้อมูล จองทุกอย่างล่วงหน้า เพื่อความพึงพอใจในการท่องเที่ยวตามที่เราวาดฝัน แล้วก็เน้นเที่ยวสบาย ๆ เก็บเกี่ยวประสบการณ์ระหว่างทาง แล้วสุดท้ายก็กลับมานั่งดูรูปภาพที่ถ่ายไว้ การไปเที่ยวจึงเป็นการไปพักผ่อนอย่างเต็มที่ ได้ใช้เวลากับตัวเองและครอบครัว ซึ่งเป็นความสุขอย่างหนึ่งที่จะช่วยสร้างสมดุลให้กับชีวิตเรา”

เตรียมตัวเข้าสู่ Gen ยัง Active อย่างมีคุณภาพ

“หลังจากครบวาระที่ททท. ผมอาจจะขอเวลาให้ตัวเองสักเล็กน้อย เพราะตั้งแต่เป็นผู้ว่าการการท่องเที่ยวมา 8 ปีก็เจอปัญหาใหญ่ ๆ ทุก 2 ปีเลย สองปีแรกผมเจอปัญหาทัวร์ศูนย์เหรียญ สองปีต่อมาก็เจอเหตุการณ์เรือล่มที่ภูเก็ต แล้วก็มาเจอโควิดที่ส่งผลกระทบกับการท่องเที่ยว แต่ปีนี้นักท่องเที่ยวเริ่มเยอะขึ้นและกำลังเป็นไปตามเป้าหมาย

“ผมเลยคิดว่าคงต้องให้เวลากับร่างกายตัวเองบ้าง หลังจากที่ทำงานมาระยะเวลาหนึ่ง เหมือนรถยนต์ที่ต้องคอยตรวจเช็คตามระยะ เพื่อจะได้มีคุณภาพชีวิตที่ดีหลังจากที่ทำงานมาค่อนชีวิต และเตรียมตัวที่จะเป็นประชากรสูงวัยอย่างมีคุณภาพในอนาคตอันใกล้นี้

“ที่สำคัญผมต้องเริ่มคิดถึงคนที่อยู่กับเรามาตลอด คำว่า Work-Life Balance บางทีเรามองแค่ในมิติเพื่อตัวเราเอง แต่ที่จริงแล้วยังมีคนรอบตัว ซึ่งเป็นหุ้นส่วนชีวิตของเรา เช่น ครอบครัว ลูก ญาติพี่น้อง คนเหล่านี้เราอาจเคยมองข้ามไปด้วยภารกิจหน้าที่ต่าง ๆ ผมจึงอยากคืนเวลาให้กับผู้ที่เกี่ยวข้องกับผม และเป็นกำลังใจให้ผมในช่วงเวลาที่ผ่านมา

แบ่งปันแง่คิดกับคนวัยเดียวกัน พร้อมส่งมอบสังคมน่าอยู่แก่คนรุ่นใหม่

“ลองนึกภาพตามว่าตอนเรียนจบทุกคนก็อยากจะเป็นนู่นเป็นนี่ ตั้งหน้าตั้งตาทำงาน แล้วก็มีครอบครัว แต่เมื่อถึงจุดหนึ่งที่ลูกโตหมดแล้ว ผมก็อยากทำในสิ่งที่เป็นความปรารถนาของตัวเองแบบจริง ๆ จัง ๆ ซึ่งที่ผ่านมาอาจจะยังไม่มีโอกาสได้ทำมากนัก

“เมื่อเช้าผมเจอโพสต์ของเพื่อนสมัยมัธยม ผมว่าดีมากเลย ขออนุญาตอ่านให้ฟังนะครับ

“...ณ วันที่อายุมากถึง 58 ปี มองชีวิตต่อจากนี้
แม้จะเกษียณในอีกไม่กี่ปีข้างหน้า เงินเกษียณที่ได้รับ
ประมาณการแล้ว พอจะดูแลสุขภาพตัวเองและครอบครัวได้
แต่ก็ต้องเตรียมกายเตรียมใจไว้ หาอะไรทำเลี้ยงชีพจนกว่าจะไม่ไหว
อย่างน้อยที่สุดคือ ไม่เป็นภาระให้กับสังคม…”

“ตรงนี้สำคัญนะ ผมเคยถามคุณหมอว่ารัฐบาลมีภาระค่าใช้จ่ายในการดูแลผู้สูงอายุเท่าไร… มหาศาลนะครับ ผมไม่อยากเป็นภาระให้กับสังคม และถ้าเราสามารถเพิ่มสิ่งที่ทำเพื่อสังคมได้ด้วย ผมว่าก็เป็นเรื่องที่ดี

“อนาคตผมจึงอยากทำอะไรให้สังคมมากขึ้นครับ ผมเชื่อว่าผมยังแข็งแรงพอที่จะทำงานได้อีก แต่ต้องไม่หักโหมเกินไปจนเป็นการฝืนตัวเอง เราต้องใช้ชีวิตแบบเดินทางสายกลางหรือ ‘มัชฌิมาปฏิปทา’ คนรุ่นใหม่เขามีขีดความสามารถมากกว่าเราเยอะ เราแค่เป็นส่วนหนึ่งที่จะช่วยให้สังคมน่าอยู่ เพื่อเป็นความหวังให้คนรุ่นต่อไปใช้ชีวิตได้อย่างมีความสุขและมีคุณค่า”